Portetfotografie

Portretfotografie: de beste tips voor beginners

Klaar om fantastische portretfoto’s te schieten, maar weet je nog niet helemaal waar je begint? Lees hier praktische portretfotografie voorbeelden, handige tips voor binnen en buiten en nog veel meer!

Wat is portretfotografie?

Portretfotografie is de kunst van het fotograferen van mensen en het vangen van context, sfeer en karakter van het model. Je zoekt naar de essentie van de persoon en vangt die in een beeld. Of het nu een zakelijke portretfoto is of een portretfoto van een kind, je creeert een magisch moment. Houd deze handige tips in je achterhoofd voor jouw portretfoto. Dan zegt een foto echt meer dan duizend woorden!

Hoe kan je portretfoto’s maken?

Om een mooie portretfoto te schieten, is het aan te raden om jezelf enkele vragen te stellen. Denk bijvoorbeeld aan: wat is een goed portret? Hoe laat je een model poseren? Welke sluitertijd gebruik je bij een portretfoto? Als deze vragen nog meer vragen oproepen, geen zorgen! We gaan het stap voor stap langs.

Wie met fotografie begint, komt vrijwel direct in aanraking met termen zoals diafragma, sluitertijd en ISO. Je hoeft deze niet te kennen om lekker aan de slag te gaan, maar ervaring leert dat je er uiteindelijk mee te maken krijgt. Deze begrippen, ook wel de zogenaamde belichtingsdriehoek, vormen de basis voor iedere portretfotograaf.

Diafragma

In de portretfoto wil je dat je model alle aandacht krijgt. Want de geportretteerde staat natuurlijk centraal. Een fantastische manier om dit te bereiken, is door de achtergrond van de situatie onscherp te maken, zodat ‘het onderwerp’ scherp op de foto staat. Een groot diafragma zorgt voor dit effect.

Door op de juiste manier het diafragma in te stellen, kom je tot verbluffende resultaten! Maar waarom is het diafragma een van de belangrijkste hulpmiddel in portretfotografie? Laten we starten met waar je deze vindt en hoe die werkt…

Het diafragma is de opening van de lens en kan open en dichtgedraaid worden. Binnen je camera wordt dit als met de waarde ‘f’ aangegeven en zorgt voor verschillende gradaties in scherpte. De standaard waarden zijn hierin: f/1.4, f/2, f/2.8, f/4, f/5.6, f/8, f/16 en f/22.

Wat is diafragma?

De grootte van de lensopening bepaalt hoeveel licht er op de sensor valt en bepaalt of een klein deel in de foto of alles in de foto scherp is. Dit wordt ook wel de scherptediepte genoemd. Hierover zo meer!

Hoe kan je portretfoto’s maken?

Om een mooie portretfoto te schieten, is het aan te raden om jezelf enkele vragen te stellen. Denk bijvoorbeeld aan: wat is een goed portret? Hoe laat je een model poseren? Welke sluitertijd gebruik je bij een portretfoto? Als deze vragen nog meer vragen oproepen, geen zorgen! We gaan het stap voor stap langs.

Wie met fotografie begint, komt vrijwel direct in aanraking met termen zoals diafragma, sluitertijd en ISO. Je hoeft deze niet te kennen om lekker aan de slag te gaan, maar ervaring leert dat je er uiteindelijk mee te maken krijgt. Deze begrippen, ook wel de zogenaamde belichtingsdriehoek, vormen de basis voor iedere portretfotograaf.

Belichtingsdriehoek: diafragma, sluitertijd en ISO

Maar wat is een belichtingsdriehoek? En hoe kan het je helpen het portretfoto te schieten dat jij voor ogen hebt? De driehoek bestaat dus uit het diafragma, de sluitertijd en de ISO.

Samen vormen deze elementen de belichting van de foto. Als je deze deelsystemen kent, ben je al goed op weg om een jouw perfecte plaatje te schieten en een echte portretfotograaf te worden!

Diafragma bij portretfotografie

Dus welk diafragma heb je nodig voor een portret? Ironisch genoeg heb je een kleinere f-waarde (kleiner dan f/5.6) nodig om een groot diafragma te krijgen. Weet je nog? We willen dat de geportretteerde centraal staat in de foto.

Door een kleinere f-waarde te kiezen, creeer je een wazige achtergrond, waardoor je focust op het model. Bij een foto waar je alles in je beeld scherp wil hebben, kies je voor een hoge f-waarde van minstens 11.

Scherptediepte

Weer een nieuw begrip! De scherptediepte is het gebied dat scherp binnen je foto is. Je kan het onderscheiden in een kleine en grote diepte. Oftewel, er is sprake van een kleine scherptediepte als het model in jouw portretfoto scherp is maar de voor- en achtergrond onscherp. Als de gehele foto scherp is, heeft het beeld een groot scherptegebied.

Als je voor een kleine scherptediepte kiest, houd dan wel rekening met de kwaliteit van het onscherpe deel. Dit komt doordat het al gauw te druk kan worden. Wat kan helpen, is een afstand tussen jou en het model minimaal houden.

Daarentegen is het aan te raden om minstens 5 meter afstand tussen het model en de achtergrond aan te houden. Op deze manier creëer je een scherptediepte die uitzonderlijk goed werkt voor een portretfoto, wat een mooie en rustige achtergrond geeft. Je kan echter wel expres kiezen voor een drukkere achtergrond, omdat het een bepaald effect geeft. Dit heet ook wel Bokeh-effect.

Sluitertijd?

Het woord zegt het al: het is de tijd dat je sluiter openstaat. Het systeem van de sluiter bestaat als het ware uit twee gordijnen die, zodra je een foto maakt, wegklappen. De sluiter doseert het licht dat op de sensor valt. Met andere woorden: als je langer op de camaraknop drukt, staat de sluiter langer open, waardoor er meer licht er op de sensor valt.

Dat doet het diafragma, toch? Het lijkt heel erg op elkaar! Het diafragma bepaalt de hoeveelheid licht en de sluitertijd hoelang dit licht op de sensor valt. Maar het doet nog meer! Want de sluitertijd zorgt er ook voor of je foto bewogen of bevroren is.

Er schuilt nog een hele wereld achter het instellen van de sluitertijd, omdat het afhankelijk is van vele factoren. Houd voor nu rekening met het volgende: een korte sluitertijd geeft weinig licht en ‘bevriest’ je model (geen beweging). Een langere sluitertijd geeft een lichtere foto die meer beweegt. 

Welke sluitertijd bij een portret?

Allemaal leuk en aardig, maar hoe helpt de sluitertijd je bij een portretfotografie? Goeie vraag!  Allereerst omdat de modellen (lees: mensen) nu eenmaal bewegen. Door te kiezen voor een korte sluiterstijd bevries je het beeld, wat ideaal is om bijvoorbeeld kinderen, sporters en zelfs honden te fotograferen.

Dus heel concreet: bij portretfotografie krijg je het beste resultaat als je je camera op een sluitertijd van 1/250 seconde instelt. Heb je een beweeglijk model? Dan raadt men aan om minimaal 1/1000 seconde aan te houden.

ISO waarde

De ISO waarde bepaalt de lichtgevoeligheid van de sensor. Maar ja, daar word je waarschijnlijk ook niet wijzer van. Dus let op! Bij portretfotografie heb je licht nodig en kan je op drie manieren instellen. Twee van de drie hebben we al behandeld (diafragma en sluitertijd). De laatste is ISO. Wellicht verklaart dit de ISO meer: hoe hoger de ISO, des te minder licht er op de sensor van de camera hoeft te vallen.

Oftewel, hoe hoger de ISO-waarde, hoe donkerder de ruimte kan zijn! De waardes worden in getallen uitgedrukt en verschillen van ISO 50 tot zelfs 12.800 (en zelfs meer!). Onthoud wel, hoe lager de ISO waarde, des te hoger de kwaliteit van je foto. En hoe hoger de ISO, hoe gevoeliger je foto is voor licht.

Dus wanneer gebruik je welke ISO waarde? Een laag ISO getal kan je goed in settings gebruiken met veel licht. Een hogere ISO waarde komt dus goed tot zijn recht in donkere situaties, zoals binnen in je huis of garage.

Even een strikvraag: hoe maak je goede foto’s in het donker? Je bent geneigd om nu te zeggen: de ISO waarde verhogen. Het antwoord? Het is zeker mogelijk, maar let op! Want een hogere ISO kan zorgen voor onscherpe foto’s. Je vergroot welliswaar de lichtgevoeligheid, maar de sensor van je camera verwerkt lastiger het licht in het juiste signaal en zo ontstaat er ruis.

Deze ruis zorgt voor fouten in de pixels, wat een lelijk resultaat geeft in jouw portretfoto. Dus wat doe je dan wel? Weet je nog wat de sluitertijd doet? Mooi! Speel hiermee en verhoog deze in dit soort situaties. Op deze manier kan je in donkere settings nog steeds mooie portretfoto’s schieten!

Portretfotografie: binnen of buiten?

Portretfotografie kan zowel binnen als buiten. Super gaaf omdat je hierdoor een gigantische keuze aan locaties hebt! Maar waar houd je rekening mee? Allereerst is het handig om rekening te houden met het natuurlijke licht., omdat het licht buiten veranderlijk is.

Begin daarom met ‘makkelijker’ licht, zoals bij zonsopkomst en zonsondergang. Dit licht is zachter waardoor het licht consistenter is (handig voor het fotograferen van een gezicht).

Tips voor portretfotografie buiten

Over smaak valt niet te twisten! Oftewel, doe wat jij leuk en mooi in jouw foto’s vindt! Graag delen wij wel enkele suggesties die kunnen helpen.

  • Portretteer het model op ooghoogte: kinderen, volwassenen of dieren. Je gaat aanzienlijk verschil merken! Het is namelijk niet leuk als je op iemand neerkijkt, een kruin fotografeert of tegen een kin aankijkt.
  • Zoek de juiste locatie: kies een plek met een rustige maar kleurrijke achtergrond! Een juiste achtergrond is complementair aan de voogrond van de portretfoto.
  • Schaduwen: Houd overigens rekening met de schaduwen die in het gezicht ontstaan. Zorg ervoor dat er indirect licht op het gezicht valt. Een gezicht vol met schaduwen leidt natuurlijk af! Een hanidge app om het licht op de door jou gekozen locaties te checken, is de app Sun Seeker.

Portretfotografie: camera instellingen buiten

Een groot voordeel: het is een misverstand dat je flink moet investeren in nieuwe apparatuur, mits je met de volgende zaken rekening houdt. Gelukkig weet jij nu het een en ander…

Bij het schieten van de portretfoto buiten spelen de instellingen van je camera een belangrijke rol. Veel (professionele) fotografen raden het volgende aan:

  • Zet je camera op de Av of A stand;
  • Kies voor een groot diafragma: een lage f-waarde;
  • Kies voor een sluitertijd van 1/100;
  • Kies een zo’n laag mogelijke ISO-waarde